Foto: arch.

Arkadiusz Łuba

Na początku maja Ambasador RP w Republice Federalnej Niemiec Dariusz Pawłoś zaprosił do świętowania Święta Konstytucji 3 Maja w ogrodzie Ambasady w Berlinie. Konstytucja Polski z 1791 r. uznawana jest za pierwszą nowożytną konstytucję w Europie po uchwalonej 17 września 1787 r. Konstytucji Stanów Zjednoczonych Ameryki. Uroczystości rozpoczęły się od odśpiewania starej pieśni, która co roku wykonywana jest na pamiątkę polskiej konstytucji: Witaj, majowa jutrzenko!, po angielsku: Welcome, May Dawn! Jeden z wersów tego mazurka brzmi:

Witaj dniu trzeciego maja,

Który wolność nam zwiastujesz,

Pierzchła już ciemiężców zgraja,

Polsko dzisiaj tryumfujesz

Treść Konstytucji 3 Maja 1791 r. opierała się na ideach Oświecenia, Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela oraz dyskursach reformatorskich toczących się w Polsce od XVI wieku. W Berlinie świętujemy nie tylko historyczny kamień milowy w historii Polski, ale także podstawowe wartości, które ukształtowały kraj – powiedział w swoim przemówieniu powitalnym Ambasador RP Dariusz Pawłoś. Przyjęcie Konstytucji nazwał aktem przewidywania i odwagi. I zestawił to z innymi ważnymi dla Polski wydarzeniami: „Chciałbym ten fakt podkreślić przy okazji rocznicy, którą obchodzimy 1 maja – naszego przystąpienia do Unii Europejskiej 20 lat temu. Tego dnia w niektórych niemieckich mediach usłyszeliśmy ciekawe głosy ekspertów, którzy na przykład twierdzili, że Polska jest młodą demokracją. Dziękuję za ten komplement.

Ale polska demokracja nie jest taka młoda. Kobiety w Polsce uzyskały prawo wyborcze wcześniej niż np. w Niemczech. Dziś, w XXI wieku, wartości Konstytucji 3 Maja pozostają dla nas niezwykle ważne. „W czasie, gdy świat stoi przed wyzwaniami, takimi jak globalne konflikty, niepewność gospodarcza i problemy środowiskowe, 3 maja przypomina nam, że nasze społeczeństwo opiera się na zasadach wolności, praw człowieka i praworządności”. Anna Lührmann, Minister Stanu ds. Europy i Klimatu w Federalnym Ministerstwie Spraw Zagranicznych, również podkreśliła znaczenie pierwszej konstytucji europejskiej. Zacytowała kilka linijek z dokumentu:

Ogłaszamy i zapewniamy publicznie pełną wolność wszystkim osobom, które albo teraz przyjeżdżają do naszego kraju, aby się tam osiedlić, albo które już wcześniej opuściły nasz kraj, a teraz chcą tam wrócić. Każdy człowiek, niezależnie od tego skąd pochodzi, gdy tylko postawi nogę na polskiej ziemi, powinien mieć pełną swobodę wykorzystania swojej sztuki i umiejętności.

Dla Lührmann „miłość do wolności wyrażona w Konstytucji Majowej jest naprawdę imponująca”: „W sumie 3 maja oznacza pragnienie życia w pokoju, wolności, bezpieczeństwie, dobrobycie i samostanowieniu. Zgodnie z tą samą tradycją obchodzimy w tym roku dwie kolejne ważne rocznice: 25-lecie przystąpienia Polski do NATO i 20-lecie członkostwa Polski w Unii Europejskiej. W tym czasie UE rozrosła się z 15 do 25 członków i przyjęła około 75 milionów nowych obywateli UE. Ekspansja UE na wschód to naprawdę bezprecedensowy sukces i kluczowy kamień milowy w procesie zjednoczenia Europy” – kontynuowała minister stanu.

Jednak Lührmann wykorzystała także okazję, aby skrytykować zachowanie Polski w Unii Europejskiej za rządów „Prawa i Sprawiedliwości” (PiS) i wyrazić swoje obawy dotyczące dalszej współpracy na szczeblu europejskim. Dziś dziesięć państw ponownie uczestniczy w procesie akcesyjnym. Zarówno wtedy, jak i teraz rozszerzenie było wymagające dla kandydatów, ale także dla samej UE, powiedziała: „Większa UE nie jest automatycznie silniejszą UE. UE musi zatem także się rozwijać i reformować. UE musi być zdolna do działania i wykazywać się odpornością, nawet licząc ponad 30 członków. Oprócz rozszerzenia potrzebujemy także reform wewnętrznych w UE. Dotyczy to także dyskusji na temat głosowania większością kwalifikowaną w UE. Z mojej perspektywy historia Polski i Liberum Veto pokazują potencjalne niebezpieczeństwa wynikające z jednomyślności. Dlatego powinniśmy mieć odwagę wspólnie uczyć się z historii Polski. To samo dotyczy naszych podstawowych wartości. Musimy je chronić przed atakami z wewnątrz i z zewnątrz” – powiedział polityk.

W swoim przemówieniu przewodniczący Rady Współpracy z Ukrainą, a zarazem przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych polskiego Sejmu Paweł Kowal nawiązał jednak do BelleÉpoque; tej pięknej epoki, która reprezentuje okres przełomu XIX i XX wieku, charakteryzujący się wstrząsami i postępem politycznym, społecznym, gospodarczym, technologicznym, kulturalnym i naukowym. BelleÉpoque jest przedstawiana i interpretowana głównie jako tętniąca życiem era kulturalna w Europie, charakteryzująca się pokojem, wzrostem gospodarczym i dobrobytem. Ale to się skończyło, mówi Kowal: „Środkowoeuropejska BelleÉpoque, nasza nowa BelleÉpoque, ostatecznie zakończyła się powszechnym atakiem Rosji na Ukrainę. Kiedy ludzie pytają mnie, jaka jest strategia polityki zagranicznej Polski, odpowiadam po prostu: bezpieczeństwo. Chodzi po prostu o bezpieczeństwo. Skończyły się dekady pokoju. Nie ma już pokoju.”

Ponadto Kowal wymienił kilka ważnych dla niego punktów, które stanowiłyby wyraźny sygnał przeciwko Putinowi i jego autokracji oraz pokazały wspólną europejską determinację: „Powinniśmy przekształcić europejskie dostawy energii, aby stać się poważnym partnerem dla USA. Ponieważ potrzebujemy większej produkcji broni, aby odstraszyć Rosję i inne potencjalne siły. Powinniśmy także zreorganizować nasz przemysł w kierunku produkcji broni. Ale nie tylko. Należy promować nasz przemysł, abyśmy byli konkurencyjni i zdolni do obrony naszych granic i naszych wartości. Naszym zadaniem jest poszerzenie UE i NATO o Ukrainę, Mołdawię, Bałkany Zachodnie i Gruzję”.

Podczas gdy zaproszeni goście degustowali w słonecznym ogrodzie Ambasady RPkulinarne przysmaki Podkarpacia, którego stolicą jest Rzeszów , niektórzy z nich poczuli zimny wiatr na plecach. Wystawne obchody rocznicy uchwalenia polskiej Konstytucji z 3 maja 1791 r. zaznaczyły także mocne akcenty polityczne względem przyszłości zagrożonej przez Putina oraz innych autokratów i ekstremistów.

TŁUMACZENIE: Sylwia Pochmara-Hahnkamp
Tytuł oryginału: In Berlin wurde Tag der Verfassung

der Republik Polen vom 3. Mai 1791 gefeiert.

Autor: Arkadiusz Łuba „masurische Storchenpost nr 5/2024

barbara.willan@gmail.com            

Strona internetowa jest wspierana finansowo przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec i Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Redaktor strony internetowej: Ewa Dulna

Skontaktuj się z nami

mail: barbara.willan@gmail.com

tel. 606 680 218

ul. Prosta 17/3

Olsztyn 10 - 029

Zrobione w WebWave CMS