https://muzhp.pl/kalendarium/hold-pruski
Hołd pruski
Rok 2025 jest na Warmii i Mazurach Rokiem 500-lecia hołdu pruskiego - ogłosił sejmik województwa. Samorząd chce w ten sposób upamiętnić wydarzenie, które ukształtowało historię tego regionu.
"Traktat krakowski otworzył granice Prus dla polskiego handlu, osadnictwa i kultury. Książę pruski miał zbrojnie wspierać Polskę w prowadzonych przez nią wojnach. Poddani księstwa otrzymali prawo odwoływania się od wyroków sądów książęcych do króla" - przypomniał w swoim stanowisku sejmik.
Książę Albrecht nadał prawa miejskie Olecku i Gołdapi, a jego następca Albrecht Fryderyk - Węgorzewu. W XVII w. do rangi miast podniesiono Giżycko, Pisz oraz Ełk. Niepełne prawa miejskie otrzymało także Szczytno. Również starsze ośrodki miejskie doświadczyły rozkwitu gospodarczego i kulturalnego" - zaznaczył warmińsko-mazurski sejmik.
Przypomnijmy. W kwietniu 1525 roku na krakowskim rynku Albrecht Hohenzollern, ostatni wielki mistrz zakonu krzyżackiego, złożył hołd królowi polskiemu Zygmuntowi I Staremu. Hołd zakończył ostatnią wojnę polsko-krzyżacką, w wyniku czego państwo zakonne w Prusach zostało przekształcone w świeckie księstwo. Prusy Książęce pozostały lennem króla polskiego i przeszły w dziedziczne władanie Albrechta Hohenzollerna.
Hołd pruski miał przełomowe znaczenie dla historii regionu – doprowadził do powstania świeckiego państwa luterańskiego, funkcjonującego jako lenno Polski. Na jego podstawie utrwaliła się zasada Cuius regio, eius religio, według której władca decydował o religii poddanych. Jedną z doktryn luteranizmu było również głoszenie Pisma Świętego w językach narodowych, co miało istotny wpływ na rozwój piśmiennictwa i języka polskiego.
Traktat krakowski otworzył granice Prus dla polskiego handlu, osadnictwa i kultury. Książę pruski miał zbrojnie wspierać Polskę w prowadzonych przez nią wojnach. Poddani księstwa otrzymali prawo odwoływania się od wyroków sądów książęcych do króla. Ani Zygmunt I, ani jego syn Zygmunt August nie mogli przewidzieć, że nieco ponad 100 lat później niewielkie księstwo stanie się państwem zagrażającym bytowi Polski. W XVI w. wiele wskazywało na to, że Prusy Książęce zintegrują się z ziemiami Korony.
To za zgodą króla Zygmunta Augusta uniwersytet królewiecki otrzymał w 1560 r. prawa równe Akademii Krakowskiej. Królewiec zaś stał się ośrodkiem polskich wydawnictw, gdzie stworzono zasady polskiej ortografii i gramatyki. Na potrzeby polskich osadników napływających licznie po 1525 r. z Mazowsza, Podlasia i ziemi chełmińskiej powstały tam liczne publikacje w ich ojczystym języku.
Całe południe Prus Książęcych aż po Pregołę zamieszkiwała ludność mówiąca po polsku, także w nowych miastach – książę Albrecht nadał prawa miejskie Olecku i Gołdapi, a jego następca Albrecht Fryderyk Węgorzewowi. W XVII w. do rangi miast podniesiono Giżycko, Pisz oraz Ełk. Niepełne prawa miejskie otrzymało także Szczytno. Również starsze ośrodki miejskie doświadczyły rozkwitu gospodarczego i kulturalnego.
10 kwietnia 2025 roku na Zamku Kapituły Warmińskiej w Olsztynie odbyły się uroczystości upamiętniające 500. rocznicę hołdu pruskiego. W wydarzeniu uczestniczył wicewojewoda warmińsko-mazurski Zbigniew Szczypiński.
Program obchodów obejmował wykłady historyczne, prezentację bezcennego pergaminu z aktami traktatu pokojowego z 1525 roku oraz inscenizację aktu hołdu pruskiego przygotowaną przez studentów Studium Aktorskiego im. Aleksandra Sewruka w Olsztynie. Warto również wspomnieć, że w Muzeum Warmii i Mazur na zamku w Olsztynie do 16 kwietnia 2025 roku zwiedzający mogli zobaczyć autentyczny traktat krakowski z 1525 roku, wypożyczony z Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie.
Historycy do dziś prowadzą dyskusję nad oceną hołdu pruskiego – jedni uznają go za sukces dyplomatyczny Polski, inni – za zapowiedź utraty wpływów w Prusach. Bez względu na ocenę, wydarzenie to na trwałe wpisało się w historię i tożsamość naszego regionu.
barbara.willan@gmail.com
Strona internetowa jest wspierana finansowo przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec i Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Redaktor strony internetowej: Ewa Dulna
Skontaktuj się z nami
mail: barbara.willan@gmail.com
tel. 606 680 218
ul. Prosta 17/3
Olsztyn 10 - 029
https://stowarzyszeniemazurskie.pl/
https://stowarzyszeniemazurskie.pl/de
Zrobione w WebWave CMS