https://dzieje.pl/kultura-i-sztuka/100-lat-temu-urodzil-sie-karl-dedecius-tlumacz-i-popularyzator-literatury-polskiej

Urodził się w Łodzi w rodzinie Niemców, którzy przybyli do Polski z czeskich Sudetów  i Szwabii. Skończył łódzkie Gimnazjum im. Stefana Żeromskiego. W czasie II wojny światowej został wcielony do Wehrmachtu we Frankfurcie nad Odrą. Latem 1942 roku znajdował się na froncie wschodnim pod Stalingradem, gdzie został ciężko ranny i dostał się do niewoli sowieckiej, w której przebywał do 1950. Tam nauczył się rosyjskiego. Po wyjściu z niewoli nie wrócił do rodzinnej Łodzi, lecz przeniósł się do narzeczonej w Weimarze, w ówczesnej NRD. W 1952 wyemigrował do RFN.

Przez ponad 20 lat pracował jako agent ubezpieczeniowy we frankfurckim towarzystwie ubezpieczeniowym Allianz. Wówczas hobbystycznie zaczął zajmować się tłumaczeniem.      W 1959 roku ukazał się pierwszy tomik jego przekładów polskiej liryki Lekcja ciszy. Sensację wzbudziło jego tłumaczenie Myśli nieuczesanych Stanisława Jerzego Leca, które sprzedano w nakładzie ponad 300 tys. egzemplarzy. Wydał kilkadziesiąt antologii i tomów indywidualnych pisarzy. Jest edytorem 50-tomowej serii „Polnische Bibliothek” (Biblioteka Polska) obejmującej literaturę polską od średniowiecza po współczesność. 

Łącznie tłumaczył ponad 300 poetów i prozaików w tym Mickiewicza, Miłosza, Szymborską, Różewicza, Leca, Herberta Za dzieło jego życia uznawana jest 7-tomowa Panorama der polnischen Literatur des 20. Jahrhunderts (Panorama literatury polskiej XX wieku).  https://pl.wikipedia.org/wiki/Karl_Dedecius 

W 1980 roku został założycielem i pierwszym dyrektorem (do 1999) Deutsches Polen-Institut (Niemiecki Instytut Kultury Polskiej) w Darmstadt, instytucji zajmującej się popularyzacją polskiej twórczości w Niemczech oraz kontaktami między oboma narodami.  

Był zaprzyjaźniony z Hrabiną Marion Dönhoff. W jednym z wywiadów wspominał: „Poznałem hrabinę kilkadziesiąt lat temu, kiedy była redaktorką  Die Zeit, który (…) jako pierwszy zainteresował się moimi artykułami o Polsce i przekładami polskiej literatury. Kiedy w 1980 roku zakładaliśmy instytut w Darmstadt, wybraliśmy ją na prezesa rady nadzorczej. Pracowaliśmy razem 17 lat. (…) Gdyby nie ona, wielu projektów nie dałoby się zrealizować – zapewniała nam wolność wyboru tematów. Oboje chcieliśmy, aby niemieckie społeczeństwo zaczęło interesować się Polską i lepiej rozumiało Europę”.

Był bardzo cenionym tłumaczem. - To naprawdę wielkie szczęście dla poezji, jeśli zdarza się jej tłumacz tak świetny i tak wierny od tylu lat - mówiła o Dedeciusie w jednej z archiwalnych audycji Wisława Szymborska.

( https://polskieradio24.pl/artykul/2686253 Nagroda im. Karla Dedeciusa - 25 - 05 – 2025)

Nagroda im. Karla Dedeciusa

Z okazji 100. urodzin Karla Dedeciusa Niemiecki Instytut Spraw Polskich (Deutsches Polen-Institut) we współpracy z Willą Decjusza ogłosiły w 2021 wznowienie przyznawania Nagrody im. Karla Dedeciusa.   

Karl Dedecius to nie tylko wybitny tłumacz i wizjonerski animator kultury oraz ambasador polsko-niemieckiego dialogu, ale również inicjator renowacji zabytkowego pałacu na Woli Justowskiej w Krakowie. To właśnie Karl Dedecius przedstawił w 1991 roku ideę odnowienia Willi Decjusza oraz stworzenia tam „forum humanistów”, będącego ośrodkiem wymiany myśli i poglądów, a także miejscem spotkań różnych kultur, promującym pluralizm oraz tolerancję  w życiu publicznym. Instytut Kultury Willa Decjusza to instytucja kultury Miasta Krakowa, która rozpoczęła swoją działalność w 2019. Głównym mottem Instytutu Kultury Willa Decjusza, mającego swą siedzibę w renesansowym zespole pałacowo-parkowym, jest: „Miejsce spotkań”, a ideą wszystkich podejmowanych działań – dialog, otwartość i współpraca. 

Zespół Instytutu Kultury Willa Decjusza to ludzie z pasją - profesjonaliści i propagatorzy dziedzictwa kulturowego w różnych obszarach i kontekstach. Prowadzone przez nich projekty i działania opierają się  na łączeniu tradycji z nowoczesnością, w oparciu o innowacyjne  i kreatywne podejście do myślenia o dziedzictwie, kulturze i potrzebach współczesnych odbiorców. Działania zespołu IKWD prowadzone są w obrębie czterech głównych obszarów: Platformy Dialogu Międzykulturowego, Centrum Artystycznych, Dziedzictwa edukacyjnych dla dzieci. 

W 2021 Willa Decjusza została partnerem Niemiecki Instytut Spraw Polskich (Deutsches Polen-Institut) - organizatora Nagrody im. Karla Dedeciusa dla polskich tłumaczy literatury niemieckojęzycznej oraz niemieckich tłumaczy literatury polskiej. 

Laureaci – tłumacz polski i tłumacz niemiecki – zostają wyróżnieni za wybitne osiągnięcia translatorskie, a tym samym za pracę na rzecz porozumienia między Polakami i Niemcami. Laureatów nagrody (każda w wysokości 10 tys. euro) proponuje niezależna polskoniemiecka kapituła. Elementem Nagrody jest również pobyt rezydencjalny w Willi Decjusza w Krakowie. W 2022 Nagrodą im. Karla Dedeciusa zostali wyróżnieni Elżbieta Kalinowska i Andreas Volk, za rok 2024 - Urszula Poprawka i Lothar Quinkenstein.

Laureaci otrzymują nagrodę w wysokości 10 000 euro oraz lauterat/tka z Niemiec - pobyt rezydencjalny w Willi Decjusza. Gala wręczenia Nagrody odbywa się co roku w Darmstadt. (https://willadecjusza.pl/nagroda-im-karla-dedeciusa). 

barbara.willan@gmail.com            

Strona internetowa jest wspierana finansowo przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych Republiki Federalnej Niemiec i Ministerstwo Spraw Wewnętrznych       i Administracji.

Redaktor strony internetowej: Ewa Dulna

Skontaktuj się z nami

mail: barbara.willan@gmail.com

tel. 606 680 218

ul. Prosta 17/3

Olsztyn 10 - 029

https://stowarzyszeniemazurskie.pl/

https://stowarzyszeniemazurskie.pl/de

Zrobione w WebWave CMS